Byenbonjou,

Avan nou konmansé pawtajé, an ka prézanté mwen : Non a makè an-mwen sé Efrazìn, an sé on profésè, sitwayen, an ka kouté onlo, an ka gadé dékatman an-nou an tè Gwadloup an tousa ka fèt, an kay dépozé zyé an mwen an biten a toutmoun lè yo envité mwen, an adan asosiyasyon osi.

Pou koumansé sé sa an ké di. An pa-a vwè lavi a touléjou kon toutmoun kifè délè an ka maké séwryé kon pen rasi é dòt lè maké-la ka filé é ou ka ri tousèl menm lè sijé-la sèryé, sèryé. An chwazi maké kréyòl pas an travay a touléjou é bokantaj an pa-a gè ni lokazyon palé é maké kon avan, é pas sé sa an vlé fè aprézan é Moun an an mwen di mwen an pé fè sa.

Bon annou fè douvan. Sé jouné a Patrimwàn jòdla sanmdi 19 septanm 2020.

Isidan, pa ni manifestasyon anlantou a patrimwàn lannné-lasa, men an té vlé palé zòt dè Gwoka, patrimwàn kiltirèl an nou a pawtir dè on bèl liv, é on travay a on bél madanm zò konnèt.

Jòdla an kay pawtajé avè zòt on boustè ki wouvè dé kaz an lespri an mwen.
Pannan vakans-la, an li on liv asi lawonn a léwòz é an ay adan on latilyé Zabim anlantou a liv-la avè lotè-la é tout tradiktè a-y. Mézanmi, sa té bèl toubòlman.

Tit a liv-lasa sé : LEWOZ – Annou apwann rantré é dansé ad’on wond a léwòz
Makè a liv-la : Rémonn Pater Torin (an kriyé Man Limyè). Editions Nestor

Liv-la maké an kréyòl é lè ou viré-y pyépoutèt i an fwansé.
Liv-lasa adapté pou zòt, i ké fè zòt vwayajé adan lawonn a léwòz, i pa long, i pa ka débòdé, ou ka li-y adan onsèl souf, sé on bèl liv ki tin si kouvèti a-y on bel foto an nwè é blan a on dansèz a léwòz ka pòté on bèl wòb tradisyonnèl blan, i an mouvman ka balansé an « wond a léwòz-la ». Andidan a-y osi tini onlo bèl foto a dansé é tanbouyé ka voyé mizik monté.

Liv-la sé on zouti pédagogik ki maké senk é kat an estìl a awtik pou mèt-lékòl pou transmèt konésans é an menm tan si ou pa konnèt lawonn a léwòz, liv la ka di « vini, vini, pran tiban-la sizé, an kay montré-w on biten ou ja vwè an kilti a moun Gwadloup ou pa konnèt ». Pou tout mo teknik ki an laliwondaj a mizik-la oben jès a dansé tini on lesplikasyon adan on bwèt a mo an liv-la menm pou toutmoun byen konprann. Pou moun ki olwen ka gadé léwòz si entewnèt, ou ni lenprésyon lekti-la ka envité yo vini pi pré an réyèl é sizé liv an men an « wond a léwòz-la » pou opsewvé oben, pou lé gaya byen entrenné, vini é rantré « ad’on wond a léwòz ». Liv-lasa sé on bèl larèl an istwa a gwoka é dansé padavwa i ka woupran istwa a gwoka, i ka dékatyé dansé an lawonn a léwòz pou byen montré ola i ka vin poté on limyè. I ka vin vewsé an gran tono a gwoka, patrimwann imatéryèl a limanité.

Liv-lasa plè mwen toubònman pas i ka pòté on apròch a dansé pa espéryans, pa pratik a dansèz-la é on espewtiz a fowmatè adan on espas défini ki sé « wond a léwòz ». Lotè-la Rémonn Patè Torin, Man Limyè, ka envité toutmoun, maké on kanpo, pou réfléchi si espas-lasa ki sé richès a gwoka, richès an-nou. I ka espliké kòd é fonksyònman a lawonn a léwòz, tin répons a bèl kèsyon-la tout amatè, moun a lasistans ka pozé san nòz rantré an lawonn-la. Piplis i ka wouvè lespri an-nou anlè divini a gwo ka.

Wi é wi si zòt pa li-y, dapré mwen zò ké pèd an konésans é an jan pou transmèt, piplis liv-la kon la wond-la fò chak moun li, é fè espéryans a-yo.

E pou toutmoun ki enmé mofwazé, oben ka palé dòt lang ki kréyòl oben fwansé, eben liv-la parèt an anglé é an pangnol osi.
Sé jan an vwè-y. Douvan nou ka fè.

Efrazìn.